Sa loob ng malaking bahay sa Quezon City, kung saan ang mga sahig ay laging makintab at ang mga kurtina ay kasing-pino ng seda, naroon si Lina — isang simpleng dalagang probinsyana na nagtatrabaho bilang kasambahay at tagapag-alaga ng pitong taong gulang na batang si Miguel del Rosario.
Tahimik lang si Lina. Hindi siya marunong sumagot kahit masigawan, at palaging nakangiti sa bawat utos ng kanyang mga amo. Para sa kanya, ang pinakamagandang gantimpala sa araw-araw ay ang ngiti ni Miguel, lalo na kapag sinasabihan siya nitong, “Ate Lina, ikaw ang best friend ko.”
Ngunit isang araw, nagbago ang lahat.
Nawala ang isang mamahaling relo ni Mr. del Rosario, isang imported na brand na halos kalahating taon niyang inipon. Sa halip na magtanong, agad na nagturo si Mrs. del Rosario.
“Walang ibang pumapasok sa kwarto kundi siya! Alam kong siya ang kumuha!”
Laking gulat ni Lina. Nanginginig siyang nagmakaawa.
“Ma’am, hindi ko po kinuha. Maaaring naiwan lang po—”
“Tumigil ka! Hindi ka ba nahihiya? Pinagkakatiwalaan ka namin tapos magnanakaw ka pala!”
Sa harap ng mga tauhan ng bahay, pinahiya siya. Tinawag ang barangay, at doon siya dinala na parang kriminal. Ang mga kapitbahay, nakatingin lang—walang gustong maniwala.
Habang binabasa ang reklamo, lumuluha si Lina. Wala siyang pamilya sa Maynila, at ang tanging iniisip niya ay si Miguel.
Sa sumunod na araw, ipinasok sa korte ang kaso. Wala siyang abogado, walang kakampi. Naka-tsinelas, may dalang sobre ng mga papeles, tahimik siyang nakatayo sa harap ng hukom.
“Hindi ko po kinuha ang relo,” mahina niyang sabi. “Pero alam ko po kung saan ito nakita… ayokong magsalita kasi ayokong masira ang pamilya nila.”
Tahimik ang lahat. Hanggang sa biglang bumukas ang pinto ng silid.
Pumasok si Miguel, dala ng kasambahay ng bahay. Umiiyak ito, tumatakbo papunta kay Lina.
“Ate Lina! Hindi po siya magnanakaw!”
Nagulat ang lahat. Maging ang hukom ay napatingin.
“Anak, bakit ka nandito?” tanong ni Mrs. del Rosario, na ngayon ay namumutla.
“Narinig ko po kayo, Mommy,” nanginginig na sabi ng bata. “Sabi niyo kay Tita Rosa, ‘Itago mo muna ’yung relo para matuto si Daddy!’ Pero nang mawala, si Ate Lina agad ang sinisi niyo!”
Parang sumabog ang katahimikan sa silid. Walang kumilos.
Si Lina, hindi makapagsalita. Umiyak lang siya, hindi dahil sa galit — kundi sa bigat ng lahat ng paratang na kanyang tiniis.
“Miguel,” mahinang sabi niya, “hindi mo kailangang sabihin ’yan…”
Ngunit tumingin ang bata sa kanya, may tapang sa mata.
“Sabi mo po, Ate Lina, lagi kong pipiliin ang totoo — kahit masakit.”
Napatingin si Mr. del Rosario sa asawa, saka lumapit kay Lina. Tinanggal niya ang relo sa kanyang bulsa — ang nawawala palang relo — at marahang inilapag sa mesa.
“Lina… patawarin mo kami. Maling-mali kami. Hindi ka namin pinakinggan.”
Lumuhang ngumiti si Lina.
“Wala po kayong kailangang bayaran. Ang mahalaga, alam na po ng lahat ang totoo.”
Ilang linggo ang lumipas, ibinasura ng korte ang kaso. Malinis ang pangalan ni Lina. Nakahanap siya ng bagong trabaho sa isang daycare center — at si Miguel, madalas pa ring dumalaw tuwing weekend, may dalang bulaklak at yakap.
“Ate Lina,” sabi niya minsan, “paglaki ko, gagaya ako sa ’yo. Hindi sa mayaman, kundi sa mabuting tao.”
Ngumiti si Lina, at hinaplos ang buhok ng bata.
“Huwag mo lang kalimutan, Miguel — mas mahalaga ang puso kaysa relo.”
At sa gitna ng kanilang yakap, isang aral ang nanatili:
Ang katotohanan ay hindi kailanman matatakpan ng pera, dahil ang inosenteng puso ng isang bata ang pinakamalinaw na salamin ng kabutihan.