“Tatlong Araw Lang Naman”
“’Wag kang mag-alala sa pagpunta mo sa trabaho, ako na ang bahala. Tatlong araw lang naman, kaya namin ni Tít.”
Hindi ko malilimutan ang umagang iyon — maulan, malamig, at may kakaibang kabog sa dibdib ko.
Aalis ako papuntang Hanoi para sa isang lakad-trabaho na tatagal ng tatlong araw, at hindi ko alam kung kanino maiiwan ang anak kong apat na taong gulang.
Simula pa noon, ang biyenan kong si Mama Lita ay kilala sa pagiging moderno at istrikta.
Lagi niyang sinasabi,
“Ang mga bata dapat lumalabas, nakikipaglaro, hindi ikinukulong sa bahay.”
Hindi ko inaasahan na siya mismo ang mag-aalok na bantayan ang apo.
Nagulat ako nang sabihin niyang siya na ang bahala.
“Tatlong araw lang naman, kaya namin ni Tít.”
Nagdalawang-isip ako, pero sabi ng asawa ko:
“Hayaan mo na si Mama. Hindi mo rin naman kayang isabay ang trabaho sa pag-aalaga kay Tít.”
Tama siya.
Kaya naghanda ako ng mabuti—pinlano ko lahat: pagkain, gatas, gamot, pati mga paboritong ulam ng anak ko.
Inilagay ko sa ref at ilang beses kong pinaalala:
“Ma, pakitingnan po ang expiration date ha. Iinitin na lang po, huwag nang magluto ng bago.”
Ngumiti siya at sinabing,
“Ang dami mong bilin. Hindi naman ako gano’n kadali makalimot.”
Lumipas ang unang dalawang araw, maayos naman ang lahat.
Tumatawag ako gabi-gabi, at laging masigla ang boses ni Mama:
“Masaya kami ng apo mo. Masarap pa kumain, parang ako raw ang best chef!”
Tuwang-tuwa rin si Tít sa telepono.
“Mama! Ang sarap ng sinigang ni Lola!”
Nakahinga ako nang maluwag.
Akala ko, magiging tatlong araw lang talaga iyon ng trabaho at kapayapaan.
Ngunit pagdating ko sa bahay sa ikatlong hapon, iba ang bumungad sa akin.
Tahimik.
Bahagyang nakabukas ang pinto, walang sumasagot sa tawag ko.
“Ma? Tít?”
Sa loob, tanging tunog ng TV at amoy ng panis na ulam ang sumalubong sa akin.
Paglapit ko sa kusina, nakita kong bukas ang ref — umaagos palabas ang malamig na hangin, may tray ng isda sa ibabaw ng mesa, nangingitim na at mabaho.
“Diyos ko… bakit hindi ito itinapon?”
Kinabahan ako. Mabilis kong kinuha ang cellphone at binuksan ang security camera sa sala.
At doon halos mawalan ako ng malay sa nakita ko.
Kahapon ng tanghali, masiglang pinakain ni Mama si Tít ng sinigang na isda.
Nakaupo silang magkatabi, nagkukuwentuhan, habang paulit-ulit niyang sinasabi,
“Kain ka pa, apo. Masustansya ’yan!”
Ilang minuto lang, napahawak sa tiyan si Tít.
Namimilipit siya sa sakit, umiiyak.
Nataranta si Mama, binuhat siya, at mabilis na tumakbo palabas, sumakay ng taxi.
Nanginginig ang kamay kong tinawagan siya.
Sa kabilang linya, paos at basag ang tinig ni Mama:
“Pasensiya ka na… nandito kami sa ospital. Na-food poison siya. Ginagamot na ng doktor…”
Parang huminto ang mundo ko.
Mabilis akong tumakbo papunta ro’n.
Pagdating ko sa ospital, nakita ko si Tít, maputla, naka-dextrose.
Sa gilid ng kama, nakaupo si Mama, namumugto ang mata.
Pagkakita niya sa akin, halos hindi makatingin.
“Akala ko sariwa pa ang isda… pinatiningnan ko lang sa amoy, pero pala sirâ na…”
Tahimik lang ako.
At doon ko naalala—ako pala ang bumili ng isdang iyon mahigit isang linggo na.
Nakalimutan kong itapon.
Pareho kaming natigilan.
Pareho kaming may pagkukulang.
Pareho kaming natutong hindi lahat ng tiwala ay kasiguruhan.
Kinagabihan, habang natutulog si Tít, mahigpit kaming magkatabing nakaupo ni Mama.
Hawak niya ang kamay ko, at sa gitna ng katahimikan, mahina niyang sabi:
“Akala ko alam ko na lahat sa pagiging moderno. Pero natalo ako ng isang sirang isda.”
Napangiti ako nang mapait.
Tatlong araw lang dapat iyon ng trabaho.
Ngunit naging tatlong araw ng takot, pagsisisi, at pagkatuto.
Mula noon, nag-iba si Mama.
Mas madalas na siyang dumadalaw, madalas na siyang sumundo kay Tít sa paaralan.
At tuwing maghahanda siya ng pagkain, palagi niyang sinasabi habang nakangiti:
“’Wag kang mag-alala — walang isda ngayon!”
At sa tuwing maririnig ko iyon, alam kong hindi lang siya nagbibiro.
Isa iyong paalala — na minsan, ang mga pagkakamali, kapag tinanggap ng may kababaang-loob, nagiging tulay ng mas malalim na pagmamahalan.