Noong bata pa ako, ang pangalan ko ay Clarissa Dela Peña. Lumaki ako sa hirap, at sa sariling tahanan na puno ng pangungutya. Si tatay Arturo ay lasenggo, si nanay Lydia ay palaging nakatingin sa aming kakulangan sa pera, at ang mga kapatid ko ay puro pangungutya.
“Clarissa, wala kang mararating.”
“Anak ng walang kwenta,” araw-araw kong naririnig, hanggang isang araw sinabi ko sa sarili ko:
“Aalis ako. Hindi para patunayan na mali sila — kundi para matutunan kong mahalin ang sarili ko.”
Ang Pag-alis
Labingwalong taong gulang ako nang lisanin ang bahay. Bitbit ko ang dalawang lumang damit, limang daang piso, at sugatang puso. Nakipagsapalaran ako sa Maynila, natulog sa boarding house, nagtrabaho bilang waitress, at kalaunan, nagtungo sa Dubai bilang domestic helper.
Doon, naramdaman ko ang gutom, pagod, at pangungutya ng amo. Pero doon ko rin natutunan kung paano tumayo nang mag-isa.
Lumipas ang mga taon, nakapag-ipon ako, nag-aral ng business management sa gabi, at nakapagtayo ng maliit na catering business. Isang araw, may investor na nagtiwala sa akin. Mula sa batang Clarissa na iniwan ng pamilya, naging Claire Navarro, isang matagumpay na negosyante at philanthropist.
Ngunit kahit nakamit ko na ang lahat, may sugat na nananatili — ang alaala ng pamilyang nagtalikod sa akin.
Ang Pagbabalik
Pagkalipas ng labinlimang taon, bumalik ako sa Pilipinas. Hindi bilang Clarissa, kundi bilang Claire Navarro, babaeng iniimbitahan sa mga event, pinapalakpakan sa TV, at inspirasyon sa marami.
Isang araw, habang namimigay ng relief goods sa isang baryo, may lumapit sa akin na matandang babae — payat, maitim, at may mga matang pagod na pagod. Hindi ko na kailangang itanong: si Lydia, ang nanay ko.
Ngumiti ako, nanginginig ang puso:
“Magandang hapon po, Nanay.”
Hindi niya ako nakilala. Hindi niya naaalala ang batang tinadyakan palabas ng bahay, ang batang umiiyak sa labas ng pinto.
Lumapit ang dalawang kapatid kong lalaki.
“Ma’am, tulungan niyo po kami,” sabi nila.
Ang mga taong minsang tumawa at nag-insulto sa akin, ngayon ay nakaluhod sa harap ko, humihingi ng awa.
Ang Pagharap sa Katotohanan
“Ano po ang pangalan niyo?” tanong ko.
“Ako si Lydia Dela Peña.”
“Dela Peña? May kilala akong Clarissa Dela Peña noon,” ngumiti ako, mapait ngunit mahinahon.
Natigilan siya.
“Ha? Clarissa? Ang anak kong lumayas?”
Ngumiti ako muli.
“Kung sakaling makita mo siya, sabihan mo… pinatawad ko na kayo.”
Hindi niya naintindihan. Nang iabot ko ang tulong, itinulak ko ito pabalik sa sarili kong kamay:
“Hindi ko kayo matutulungan. Hindi dahil galit ako, kundi para maramdaman ninyo kung ano ang iniwan ninyang sugat sa akin.”
Tumalikod ako, habang umiiyak silang tatlo. Sa loob ng kotse, tumulo ang luha ko, ngunit sa dibdib ko may katahimikan — natapos na ang kwento ng batang tinapon nila.
Pagkalipas ng ilang buwan, pinadalhan ko pa rin sila ng tulong, hindi ko na inilagay ang pangalan ko. Dahil minsan, ang pinakamagandang paghihiganti ay kapatawaran, at ang pinakamalaking kabaitan ay hindi ipamukha.
Epilogo
Ngayon, ako pa rin si Claire Navarro. Mayaman sa panlabas, ngunit mas mayaman sa karanasang ginawa kong lakas. Sa bawat batang tinutulungan ko, sinasabi ko:
“Huwag hayaan na ang mga hindi naniwala sa’yo ang magdikta ng iyong halaga.”
Ang tunay na tagumpay ay hindi sa pagbabalik para gumanti — kundi sa pagbabalik para magpatawad at hindi na muling lumingon.