Si Leonardo Del Valle ay isang pangalan na kilala sa bawat sulok ng negosyo sa Southeast Asia. CEO ng isa sa pinakamalaking real estate companies, bilyonaryo, at iniingatan ang lahat ng karangyaan ng buhay. Ngunit sa kabila ng tagumpay at yaman, may isang lihim na bahagi ng nakaraan na matagal na niyang itinago—si Lira, ang babae na minahal niya noong siya’y simpleng estudyante pa lamang.
Nakilala niya si Lira noong kolehiyo sa Maynila. Isang working student na kahit pagod sa trabaho, palaging may ngiti. Pareho silang nangangarap, pareho ang pag-asa sa hinaharap. Hanggang dumating ang alok na magtrabaho sa Singapore—isang pagkakataon na hindi niya matanggihan. Sa kasabikan ng bagong simula, nakalimutan niyang bumalik kay Lira.
Labing-anim na taon ang lumipas, isang gabi habang bumabiyahe sa EDSA, napansin ni Leonardo ang isang batang nagtitinda ng kendi sa gitna ng trapiko. Marumi ang damit, ngunit may kakaibang pamilyaridad sa mukha nito. Hindi niya maalis sa isip ang batang iyon—at muling bumalik ang alaala kay Lira.
Dahil dito, nagpasya siyang hanapin ang babae. Gumamit siya ng private investigator, at nang dumating ang resulta, hindi siya makapaniwala—si Lira ay nakatira sa isang squatters area sa Cavite kasama ang isang 15-anyos na binata na nagngangalang Elian.
Agad siyang nagtungo roon. Naka-puting polo, mamahaling relo, at sapatos na hindi nalagyan ng putik, pumasok siya sa barong-barong na yari sa yero at plywood. Natulala siya sa tanawin.
Lumabas si Elian, at sa unang sulyap, ramdam ni Leonardo sa puso niya—anak niya ito.
Pagkatapos ay lumabas si Lira, payat at maputla, ngunit ang dating kislap sa kanyang mga mata ay nanatili. Nagtagpo ang kanilang mga tingin sa sandaling iyon, at tumigil ang oras.
—“Leo…” bulong ni Lira.
Wala nang pasakalye. Napaluhod si Leonardo sa harap niya, hindi inalintana ang putik o ang mga titig ng kapitbahay.
—“Patawad… patawad sa pagkawala ko. Patawad sa lahat,” sabi niya, halos pabulong.
Tahimik si Lira, habang si Elian ay tahimik na nanonood.
—“Hindi kita kailangan para mabuhay, Leo,” sagot ni Lira. “Pero ‘yung anak mo… araw-araw niyang nararapat na narito.”
Lumuha si Leonardo. Sa dami ng yaman, lupain, at gusali, ito lamang—isang maliit na barong-barong—ang pinakamakabuluhang tanawin. Dito niya nakita ang buhay na naiwang hindi niya nasaksihan.
Pag-uwi niya, ilang araw siyang hindi makatulog o makapasok sa opisina. Sa loob ng isang linggo, bumalik siya sa Cavite—hindi dala ang pera lang, kundi ang kanyang sarili at ang oras na noon pa niya dapat ibinigay.
Inalok niya si Lira at Elian ng bagong tahanan, edukasyon, at kinabukasan. Tumanggi si Lira sa una.
—“Hindi kami bagay sa mundo mo,” sabi niya. “Hindi pera ang kailangan namin.”
Ngunit tumugon si Leonardo:
—“Hindi pera ang dala ko. Sarili ko. Oras ko. Ang pagkakataong noon ko pa dapat ibinigay.”
Muling natahimik si Lira, at sa huli, tinanggap niya siya—hindi bilang bilyonaryo, kundi bilang ama.
Makalipas ang tatlong taon, si Elian ay scholar sa isang prestihiyosong unibersidad, at si Lira ay may sariling negosyo—isang maliit na cafe na pinangalanang “Patawad at Panibago.” Si Leonardo? Mas pinili na niyang iwan ang boardroom para sa mas simpleng kasiyahan: ihatid ang anak sa eskwela, at samahan si Lira sa umaga sa mga simpleng pagkain at kwentuhan.
Minsan, kailangan mo talagang yumuko—hindi dahil sa kahinaan, kundi dahil natutunan mo nang mahalin ang bagay na tunay na mahalaga sa puso.