Sa tapat ng malaking simbahan sa Quezon City, araw-araw makikita ang mag-asawang matanda na nakaupo sa tabi ng gate. Si Mang Lito at si Aling Rosa — kilala ng mga taong dumaraan bilang mag-asawang pulubi na laging magkahawak ang kamay habang humihingi ng barya sa mga nagdaraan.
Tahimik lang sila. Hindi nagrereklamo, hindi rin humihingi ng sobra. Basta’t may maipantawid lang sa gutom, sapat na.
At kahit sa gitna ng kahirapan, hindi nawawala ang kanilang mga ngiti.
“Rosa,” sabi ni Lito minsang gabi habang inaayos ang lumang karton nilang higaan, “basta magkasama tayo, kahit pulubi tayo… buo pa rin ako.”
Ngumiti si Rosa, hinawakan ang kamay ng asawa. “Oo, Lito. Wala man tayong bahay, basta’t may isa’t isa, may tahanan pa rin.”
I. ANG NAKARAANG PILIT NILANG NILIMUTAN
Dalawampung taon na ang nakararaan, bago sila maging pulubi, may masayang buhay sina Lito at Rosa sa Bulacan. May maliit silang karinderya, at may isang anak na lalaki — si Leo, matalino, masunurin, at pangarap maging inhinyero.
Ngunit isang gabi, nilamon ng apoy ang buong palengke. Lahat ng puhunan, lahat ng pagod — naglahong parang bula.
Sumunod pa ang pagkakasakit ni Rosa, at dahil sa kakulangan sa pera, napilitan si Lito mangutang nang mangutang. Sa bandang huli, nalubog sila sa utang at napilitang iwan ang anak sa kamag-anak upang maghanapbuhay sa Maynila.
“Anak, babalikan ka namin,” iyak ni Lito noon habang niyayakap ang batang si Leo.
Ngunit hindi na nila iyon nagawa.
Naging palaboy sila, walang matuluyan, at unti-unting naputol ang lahat ng komunikasyon sa kanilang anak.
II. ANG ARAW NG KASAL
Isang Sabado ng umaga, habang nag-aayos ng kanilang karton sa gilid ng simbahan, napansin ni Rosa ang mga taong abala.
“Lito, may kasal yata ngayon,” sabi niya.
“Oo nga, ang gaganda ng mga bisita. Siguro mayaman ang ikakasal,” sagot ng lalaki, sabay ngiti.
Habang nanonood sila sa gilid, may batang nag-abot ng tinapay.
“Salamat, anak,” sabi ni Rosa. “Pagpalain ka.”
Maya-maya, dumating ang isang itim na sasakyan. Lumabas ang isang lalaking naka-barong, guwapo, at halatang galing sa mayamang angkan.
Napako ang tingin ni Lito.
“Rosa…” bulong niya. “Tingnan mo ‘yung groom… parang si Leo.”
Natawa si Rosa, sabay iling. “Imposible, Lito. Ang anak natin? Siguro matagal nang may sariling pamilya, at malayo na sa atin.”
Pero habang pinagmamasdan nila ang lalaki, napansin ni Lito ang ngiti, ang mata, at ang paraan ng pagyuko — pawang mga katangiang matagal na niyang hindi nakikita pero hindi nakalimutan.
III. ANG PAGKILALA
Pagkatapos ng seremonya, lumapit ang isang batang sakristan sa kanila.
“Lola, ayos lang po kayo? Gusto n’yo ng tubig?”
Ngumiti si Rosa. “Salamat, iho. Tanong ko lang, sino po ang ikinasal?”
Ngumiti ang bata, “Si Sir Leo po at Ma’am Andrea. Anak daw siya ni Don Ramon — ‘yung may-ari ng malaking kompanya.”
Parang gumuho ang mundo nina Lito at Rosa.
Si Leo.
Ang anak na iniwan nila noon sa Bulacan.
Nang lumabas ang groom, nagtagpo ang mga mata nila.
Biglang napatigil si Leo. Lumapit siya nang dahan-dahan, tila may kumikiliti sa kanyang alaala.
At nang mas mapagmasdan niya ang mukha ng dalawang matanda, hindi na siya nagdalawang-isip.
“Tay… Nay…” mahina niyang sabi.
Nang marinig ni Rosa ang salitang iyon, bigla siyang napahagulgol.
“Leo? Anak ko?”
Niyakap sila ng lalaki nang mahigpit. “Hinahanap ko kayo noon pa… akala ko wala na kayo. Pero salamat, nakita ko pa kayo — sa araw pa mismo ng kasal ko.”
Tahimik ang paligid. Ang mga bisita, ang bagong kasal, ang mga sakristan — lahat ay napahinto, habang pinagmamasdan ang tagpong puno ng luha at pagmamahal.
IV. ANG BAGONG SIMULA
Kinabukasan, hindi na bumalik sina Lito at Rosa sa ilalim ng shed.
Isinama sila ni Leo sa bago nilang tahanan — maliit ngunit maayos, at puno ng pagmamahal.
“Dito na po kayo titira, Tay, Nay. Hindi niyo na kailangang mamalimos,” sabi ni Leo habang inaakay sila papasok.
Naiyak si Rosa. “Hindi namin akalaing makikita ka pa namin, anak.”
Ngumiti si Leo. “Kung hindi dahil sa sakripisyo n’yo, wala ako rito ngayon. Kayo ang dahilan ng lahat.”
Araw-araw mula noon, dinadalaw ni Leo ang kanyang mga magulang. Pinagluluto niya sila ng tinolang manok, pinapasyal sa parke, at binibigyan ng yakap na matagal nilang inasam.
V. ANG ARAL NG BUHAY
Ang tunay na kayamanan ay hindi nasusukat sa ginto o salapi.
Ito ay nasusukat sa tibay ng pagmamahal — sa mag-asawang handang maghirap, basta’t magkasama.
Minsan, ang mga taong nakikita nating pulubi sa kanto…
sila pala ang mga magulang, mga bayani, at mga pusong pinakamayaman pagdating sa pag-ibig.