Sa Bulwagan ng Hustisya, maraming pangarap ang nauuwi sa abo. Sa pinakamataas na korte, si Judge Armando Malvar ang nagtatakda ng kapalaran—kilala sa bansang ito bilang “Ang Berdugo.” Mahigpit, walang awa, at malinaw sa bawat desisyon, para sa kanya, ang mundo ay itim o puti, may sala o wala. Ang pagdududa ay hindi kasama sa kanyang bokabularyo.
Ngunit ang kaniyang tibay ay may pinagmulan. Dalawampung taon na ang nakalipas, ang nag-iisang anak na babae niya, si Angela, ay nawala sa isang trahedya—pinatay umano. Hindi kailanman nahuli ang salarin. Ang sakit at galit na dulot nito ang nagtulak sa kanya na maging hukom: isang hukom na tanging layunin ay parusahan ang lahat ng may sala, nang walang alinlangan.
Isang araw, dumating sa kanya ang kaso ng “Ledesma Murder.” Si Don Enrique Ledesma, isang mayamang negosyante, ay natagpuang patay sa kanyang mansyon, may saksak sa dibdib. Ang nag-iisang suspek: si Elena Santos, isang dalawampu’t dalawang taong gulang na alalay.
Matibay ang ebidensya. Ang fingerprints ni Elena ay nasa kutsilyo, at may dugo ni Don Enrique sa kanyang uniporme. Motibo? Ayon sa prosekusyon, pagnanakaw—isang mamahaling diyamanteng kwintas ang nawawala.
Tahimik si Elena sa buong paglilitis. Ang kanyang mga mata’y nakatingin sa kawalan. Ang public attorney niya ay tila hindi makalaban sa private prosecutor ng pamilya Ledesma.
Para kay Judge Malvar, simple ang kaso: isang babaeng naghangad ng yaman, isang krimen ng kasakiman. Ang katahimikan ni Elena, para sa kanya, ay tanda ng pag-amin.
“Elena Santos,” malamig niyang boses, walang emosyon. “Dahil sa ebidensyang inilahad sa korteng ito, ikaw ay napatunayang nagkasala sa pagpatay, beyond reasonable doubt.”
Ang hatol: kamatayan sa pamamagitan ng lethal injection.
Isang hikbi lang ang pinalad na marinig mula kay Elena. Tinanggap niya ang desisyon nang katahimikan—isang katahimikan na lalo pang ikinainis ng hukom.
Maraming pumuri sa mabilis na hustisya, ngunit may mga nagtataka—kung sapat ba ang circumstantial evidence para sa ganitong hatol.
Isang taon ang lumipas. Nabasa lahat ng apela ni Elena; itinaguyod ng Korte Suprema ang desisyon ni Judge Malvar. Itinakda ang araw ng pagbitay.
Linggo bago ito, isang matanda, si Aling Tasing, lumapit sa opisina ni Malvar.
“Hukom,” pagmamakaawa niya, “inosente po si Elena! Pakiusap!”
“Lahat ng ina ay nagsasabi ng ganoon,” malamig ang sagot ni Malvar.
“Hindi po ninyo naiintindihan!” sabi ni Aling Tasing, inihahain ang isang kupas na litrato. “Ito po ang tunay na ina ni Elena.”
Ang babae sa litrato… si Angela. Ang nawawalang anak ni Malvar.
Hindi, imposible. Ang anak na pinaniwalaan niyang pinaslang dalawampung taon na ang nakalipas… buhay. Tumakas, nagbuntis, at namatay sa panganganak.
Si Elena, ang babaeng sentensyado sa kamatayan, ay ang kanyang apo.
Tumawa si Judge Malvar—isang tawa ng sakit at kabaliwan. Ang Berdugo ay naging kaawa-awang matanda. Ang batas na kanyang iningatan… ginamit niya para hatulan ang sarili niyang dugo.
Tinawag niya ang lahat ng opisyal upang pigilan ang pagbitay, ngunit mabagal ang sistema. Dumating ang araw ng pagbitay. Si Elena, kalmado, ang hiling lang ay makita ang kanyang lolo.
“Lolo?” tanong ng warden.
“Opo,” sagot ni Elena. “Si Judge Malvar po. Pakisabi po sa kanya, pinapatawad ko na siya.”
Isang stay of execution ang dumating sa huling segundo.
Nang magtagpo sila, yakap ang unang namagitan—lolo at apo, dalawang pusong sugatan ng tadhana.
“Bakit hindi mo sinabi?” tanong ni Malvar.
“Pangako po iyon kay Inay,” sagot ni Elena. “Ayaw niyang magdulot pa ng sakit.”
Ngunit ang misteryo ay hindi pa tapos. Sino nga ba talaga pumatay kay Don Enrique?
Sa muling imbestigasyon, natuklasan nila: ang nawawalang diyamanteng kwintas ay hindi ninakaw. Kasama ang sulat ni Don Enrique: siya mismo ang nag-utos sa pagpatay sa nobyo ni Angela—ang ama ni Elena. Ginamit niya si Elena bilang instrumento, hindi alam na siya’y apo ni Malvar.
Sa wakas, si Elena ay pinalaya. Namuhay siya kasama ang kanyang lolo sa isang simpleng bahay sa tabi ng dagat.
Natuto si Malvar: ang hustisya ay higit pa sa batas—ito ay sa kakayahang magpatawad, umunawa, at magmahal. Ang martilyo na minsang simbolo ng kamatayan, naging paalala ng pangalawang pagkakataon.
At ikaw, kung ikaw si Elena, kaya mo bang patawarin ang lolong sumintensya sa iyo ng kamatayan, kahit ito ang nagdala sa iyo sa katotohanan? I-comment sa ibaba.