Ang amoy ng mantika at tunog ng mga pinggan ang mundo ni Maya. Sa edad na 21, araw-araw niyang ginagampanan ang parehong ritwal: bumangon bago sumikat ang araw, ihanda ang almusal para sa maysakit na ina, at pagkatapos ay labindalawang oras sa “Josie’s Karinderya” bilang waitress, tagahugas, at kung minsan, tagaluto.
Maliit ang sahod, malaki ang pangangailangan. Ang ina niyang si Aling Fe ay may malubhang sakit sa bato. Tatlong beses sa isang linggo, kung maaari, dialysis ang tanging makapagpapahaba ng kanyang buhay, kasama ang mamahaling gamot na pampababa ng creatinine at pampaihi.
Biyernes iyon nang hindi pa rin dumating ang sahod. “Pasensya na, Maya,” sabi ni Aling Josie. “Wala pa ang padala ng anak ko sa abroad. Lunes na lang.”
“Lunes” – parang habangbuhay iyon para kay Maya. Ang gamot ng ina niya ay mauubos na mamayang gabi. Ang tanging natitira sa bulsa niya ay isang lukot na 100-pesos na papel, kanyang “emergency fund” para sa isang tableta ng gamot ng ina. Gutom na gutom siya, ngunit sagrado ang perang iyon.
Gabi na nang makarating siya sa terminal. Buhos ng ulan, trapik, at baha sa kanto – lahat ay dagdag sa pagod niya. Habang nakikipagsiksikan sa pila, narinig niya ang hikbi ng isang lalaki. Sa sulok, isang ama, marahil nasa 40-anyos, yakap ang batang anim na taong gulang na nanginginig sa lagnat.
“‘Yung tiyan ko po…” bulong ng bata.
“Sandali lang, anak. May darating na tulong,” sagot ng ama, luha ang patuloy na dumadaloy.
Lumapit si Maya, kahit alam niyang wala siyang maiaambag.
“Manong… ayos po ba kayo?”
Tumingala ang lalaki. “Ineng… para sa anak ko. Kailangan naming makauwi sa Batangas. Na-confine ang asawa ko. Kailangan lang ng pamasahe. Kahit isa lang. Nilalagnat na ang anak ko.”
Tiningnan ni Maya ang bus at ang kanyang hawak na huling 100 pesos – para sa gamot ng ina niya, o para sa bata. Ang boses ng ina niya ay umalingawngaw: “Ang pera, kinikita. Ang pagkakataong tumulong, minsan lang dumaan.”
“Manong,” nanginginig ang boses ni Maya. “Eto na lang po ang huling pera ko. Sana makatulong.”
Inabot niya ang lukot na 100 pesos. Napansin ng lalaki ang reseta sa bulsa ni Maya. “Hindi ko pwedeng tanggapin…”
“Kunin n’yo na po! Mas kailangan ng anak ninyo. Bilisan n’yo na, aalis na ang bus!” pilit ni Maya.
Lumapit ang matandang konduktor. “Sige na! Sakay na kayong dalawa! ‘Yung isa mong daan, bayad na. Umalis na tayo!”
Niyakap ng ama si Maya. “Salamat, Ineng! Hinding-hindi ko ‘to malilimutan!”
Umalis ang bus. Naiwan si Maya, basang-basa sa ulan. Naglakad siya pauwi, limang kilometro sa dilim, bawat hakbang ay panalangin. Pagdating sa barong-barong, umiiyak siya sa paanan ng ina.
“Patawad po, Nay. Hindi ko po napigilan…”
Hinimlos ni Aling Fe ang buhok ng anak. “Shhh… Ginawa mo ang tama. Ang buhay na natulungan mo… ‘yun ang mahalaga.”
Ngunit hindi alam ni Maya, sa loob ng bus ay isang batang journalist ang nakunan ng video ang buong eksena. Kinaumagahan, nag-viral ang video: limang milyong views sa loob ng anim na oras.
Ang media at mga tao ay naghanap kay Maya. Ang “Josie’s Karinderya” ay dinumog ng tulong at interes. Isang itim na Mercedes-Benz ang huminto. Bumaba si Don Enrique Sandoval, bilyonaryong kilala sa pagiging low-profile.
“Hija, ikaw ba si Maya?” tanong niya.
“Opo,” sagot ni Maya, nanginginig.
“Napanood ko ang video… Nakita ko ang sarili ko sa ginawa mo. Mas matapang ka. Pinili mong ibigay ang huli mo, kahit alam mo ang kapalit. Pinili mong pag-asa kaysa takot.”
Kinuha ni Don Enrique ang telepono. “May ambulansya na papunta sa inyo. Lahat ng gastusin, bayad na. At ikaw, hija… magiging iskolar ng foundation ko. Mag-aral ka, tuparin mo ang pangarap mo.”
Ang “pero” sa kwento ni Maya ay hindi pagtatapos, kundi simula. Ang huling 100 pesos na inilaan niya ay nagbigay ng pag-asa sa bata, sa ama nito, at sa sarili niyang ina.
Ang kabutihan, kahit maliit, ay may kapangyarihang baguhin ang mundo.