Sa gitna ng matandang distrito ng Escolta, tila buhay ang bawat sulok. Ang kalsada ay parang entablado ng isang walang katapusang palabas—may mga nagmamadaling manggagawa, tusong mga mandurukot, matiyagang mga tindero, at mga aninong nananahimik sa gilid—ang mga taong grasa na madalas ay nilalampasan, parang mga pahinang hindi kailanman binuksan ng lipunan.
Sa mundong ito, si SPO2 Ricardo “Ricky” Rivas ang itinuturing na direktor. Dalawampung taon na siyang pulis—at sa tagal ng panunungkulan, tumigas na rin ang kanyang puso tulad ng sementong kanyang binabantayan. Para sa kanya, may dalawang uri lamang ng tao: ang sumusunod sa batas, at ang mga dapat linisin sa lansangan.
Isang hapon, habang bumubuhos ang ulan, nagpatrolya siya kasama ang bagong recruit na si PO1 Marco. Tumunog ang radyo: reklamo mula sa isang bagong bukas na coffee shop. May matandang nakaupo sa bangketa, “nakakaistorbo” raw sa mga customer.
“Mga arte lang ‘yan,” sabi ni Rivas habang pinapadyak ang yosi sa lupa. “Tara, ayusin natin ‘yung eksena.”
Pagdating nila, nakita nila ang tinutukoy—isang matandang lalaki, balot sa maruming dyaket, mahaba ang balbas, at tila hindi pinansin ng ulan. Tahimik lang ito, nagbabasa ng makapal na libro. Hindi humihingi ng limos, hindi nanggugulo—nasa gilid lang ng daan.
“Lolo, tapos na ang palabas,” malakas na sigaw ni Rivas. “Bawal tambay dito.”
Dahan-dahang tumingala ang matanda. Sa kabila ng dumi, kapansin-pansin ang kanyang mga mata—matalas, mapayapa, at malungkot. “May problema po ba, opisyal?” mahinahong tanong nito.
“Ikaw ang problema,” sagot ni Rivas. “Nakakaistorbo ka sa negosyo.”
Ngumiti nang bahagya ang matanda. “Ang daang ito ay para sa lahat, hindi ba? Hangga’t hindi ako nakaharang, wala akong nilalabag.”
Nainis si Rivas. Hindi sanay na kinukwestyon ng taong sa tingin niya ay wala namang halaga. “Ah, marunong pa sa batas ha?” sabay tadyak sa lata ng matanda. Tumilapon ang mga barya sa basang semento.
Ngunit ang matanda’y hindi nagalit. Tumingin lang ito, may matang puno ng awa, hindi galit. “Anak,” sabi niya, “ang tunay na kapangyarihan ay hindi sa pananakot. Nasa pag-unawa ito.”
Lalong nag-init si Rivas. Sinunggaban niya ang matanda sa kwelyo at itinayo. Sa galaw na iyon, nahulog ang lumang pitaka ng matanda. Binuksan ito ni Marco—at namutla.
Walang pera, ngunit may kupas na litrato ng isang babae at isang lumang ID mula sa hudikatura.
Hon. Judge Emmanuel “Manny” Ocampo
Regional Trial Court, Branch 143
Parang binuhusan ng malamig na tubig si Rivas. Si Judge Ocampo—ang kilalang “Kamay na Bakal ng Korte,” ang hukom na minsan ay nagpatumba ng mga korap na opisyal, kabilang ang dating heneral na naging amo ni Rivas.
Nanginginig ang kamay niya habang binitiwan ang matanda. “Judge… pasensya na po. Hindi ko alam…”
Tahimik lang si Ocampo. Pinulot niya ang mga baryang nagkalat at itinago ang libro sa kanyang bisig. “Ang batas,” sabi niya, “ay hindi nabubuhay sa uniporme o roba. Nasa konsensya ito. At ang hustisya—hindi dapat takot madumihan ang kamay.”
Lumakad siya palayo, habang si Rivas ay nanatiling tulala sa ulan, basang-basa ng hiya.
Ang Katotohanan sa Likod ng Hukom
Matapos ang kilalang kaso laban kay Heneral Acosta, ilang beses nang tinangka ang buhay ni Judge Ocampo. Sa isang ambush, napatay ang kanyang asawa. Siya’y nakaligtas, ngunit nasugatan nang malalim—hindi lang sa katawan, kundi pati sa loob.
Tinalikuran niya ang kanyang posisyon, ang yaman, at maging ang pangalan. Lumakad siya sa mga lansangan ng Maynila, bitbit lamang ang mga librong dati niyang sandata sa korte. Sa katahimikan ng kalsada, nahanap niya ang kakaibang anyo ng hustisya—ang hustisyang hindi sinusulat, kundi ipinapamuhay.
Mula noon, tinawag siyang “Ang Hukom ng Kanto.”
Ang kwento ni Judge Ocampo ay kumalat, at kasama nito ang kahihiyan ni Rivas. Nasuspinde siya at inimbestigahan, habang si PO1 Marco naman ay nagsimulang magbago ang pananaw sa serbisyo—na ang batas ay para protektahan, hindi para apihin.
Pagkalipas ng ilang buwan, nagtayo si Judge Ocampo ng isang maliit na legal aid center sa mismong Escolta—isang simpleng pwesto na tinawag na Ocampo Center for Legal Aid, kung saan nagbibigay siya ng libreng payo sa mga mahihirap: mga driver, tindera, at mga taong tinuring ng lipunan na “kalat.”
Isang araw, may bumisita sa kanya. Si Rivas—wala na sa serbisyo, bitbit ang kaso ng kanyang kapatid na inapi.
“Judge,” sabi niya, halos pabulong, “gusto ko pong humingi ng tulong… at ng tawad.”
Tiningnan siya ng hukom. Sa halip na galit, isang mahinhing ngiti ang ibinigay nito. “Maupo ka, Ricky. Pag-usapan natin.”
At sa gitna ng abalang Escolta, isang bagong eksena ang nabuo—ang dating hukom na muling natutong magmahal sa batas, at ang dating pulis na natutong magpakumbaba.
Dito, sa kalsadang puno ng alikabok, natagpuan nilang pareho ang tunay na hustisya: ang hustisyang marunong magpatawad.
Tanong:
Kung ikaw ang tatanungin, sapat na bang natuto si Rivas sa kanyang ginawa? O dapat ba siyang tuluyang alisin sa serbisyo?
Ibahagi ang iyong opinyon sa mga komento!