“Ang kahihiyan ay naging akin. Paano ako pupunta sa **pinakamahalagang araw** ng buhay ng anak ko na suot ang kupas na damit? Pero nang makita ng manugang ko ang kulay berde, ang reaksiyon niya ang nagpabago sa aking pananaw at nagpaiyak sa lahat ng bisita.”
Ako si **Aling Teresa**, 58 taong gulang. Simple, tindera ng gulay sa palengke, at *nag-iisang magulang* ni **Marco**. Si Marco ay ikakasal kay **Lara**, isang propesyonal na babae na lumaki sa isang maganda at *mayamang* pamilya.
Habang papalapit ang kasal, araw-araw akong kinakabahan. Hindi dahil sa gastos o kaayusan ng handaan, kundi dahil sa isang bagay na tila mababaw ngunit napakabigat para sa akin: **Wala akong *karapat-dapat* na maisusuot.**
—
### 🌿 Ang Kupas na Tela at Walang Hanggang Alaala
May isa akong damit — kulay berde. Ito ang aking *kasuotan sa okasyon* noong kabataan ko. May simpleng burda, at ang tela nito ay kupas na, ngunit bawat sinulid ay may karga ng kasaysayan. Ito ang suot ko noong **isinilang ko si Marco**, at ito rin ang suot ko noong una siyang **nagtapos sa kolehiyo**.
Sa araw ng kasal, tiningnan ko ang berdeng damit. Lumang-luma. Magagarbo ang kasuotan ng mga panauhin, at ako? Sinubukan kong manghiram, ngunit hindi ko kayang magpanggap. Ang kaya ko lang ay maging totoo. **Ang maging si Aling Teresa.**
—
### ⛪ Ang Hukom ng mga Mata
Dumating ang kasal. Puno ng ilaw, musika, at karangyaan. Habang naglalakad ako sa pasilyo, nararamdaman ko ang mga mata ng mga tao. May mga ngumiti, ngunit may mga nagbulungan.
*”Sana nagbihis siya nang mas maayos. Kasal pa naman ng anak niya.”*
Pilit akong ngumiti, sinisigurong hindi maramdaman ni Marco ang kahihiyan ko. Sinikap kong magtago sa upuan sa likod. Ngunit habang naglalakad ako, may isang tao ang lumapit sa akin.
Si **Lara**. Ang aking manugang.
—
### đź’š Ang Pagsalubong ng Isang Diwata
Si Lara, nakasuot ng puting *gown* na parang diwata, ay lumapit. May luha sa kanyang mga mata, ngunit ang ngiti niya ay **taos-puso**. Hinawakan niya ang aking kamay—ang kamay na sanay sa lupa at pagod sa pagtitinda.
“Ma,” mahina niyang sabi, “Ito po ba ‘yung damit na suot niyo noong ipinanganak niyo si Marco?”
Natigilan ako. *Paano niya nalaman?*
Ngumiti siya, ang luha ay tuluyan nang dumaloy. “Kuwento po ni Marco. Sabi niya, kapag gusto niyang malaman kung gaano siya kamahal ng nanay niya, iniisip niya lang kayo—nakasuot ng berdeng damit na ‘yan, hawak-hawak siya habang umiiyak kayo sa sakit, pero nakangiti pa rin.”
Tumahimik ang buong simbahan. “Ma,” patuloy niya, “ayokong may iba pa kayong isuot. **Kasi ‘yang damit na ‘yan… simbolo ng lahat ng sakripisyo niyo. Walang mas maganda pa riyan.**”
Niyakap niya ako nang mahigpit. Sa yakap na iyon, narinig ko ang paghinga ng malalim ni Marco. Lumapit siya, pinunasan ang aking luha.
“Ma,” aniya, “salamat sa berdeng damit. Kasi tuwing nakikita ko ‘yan, naaalala kong walang kulay na mas maganda pa **sa kulay ng pag-ibig mo**.”
—
### 🏆 Ang Pinakamarangyang Kasuotan
Sa *reception*, habang tumutugtog ang musika, lumapit si Lara sa mikropono.
“Ngayon, gusto kong parangalan ang babaeng ito. Hindi siya naka-designer gown, pero **siya ang dahilan kung bakit may lalaking minahal ko nang totoo.** Kung may halimbawa akong susundin bilang asawa, iyon ay ang puso ni Nanay Teresa.”
Tumayo ang lahat at pumalakpak. Umiiyak ako sa gitna, ngunit sa unang pagkakataon, **hindi ko na kinahiya ang lumang damit kong berde.** Sa araw na iyon, ito ang *pinakamarangyang kasuotan ng pagmamahal*.
—
### đź’ˇ Ang Aral ng Berdeng Pag-ibig
Hindi nasusukat ang tunay na kagandahan sa bago o mahal. Ang halaga ay nasa **kwento ng bawat damit**, bawat tahi na pinuno ng pawis at sakripisyo.
Ang mga ina, kahit anong isuot, ay laging maganda—dahil sa bawat hibla ng kanilang damit, may nakahabi na alaala ng sakripisyo.
At kung may kulay ang pag-ibig ng isang ina, hindi iyon pula (para sa *passion*) o puti (para sa *purity*), kundi **berde**—**ang kulay ng buhay na patuloy na nagbibigay, kahit siya’y napagod na.