Sa bawat sulok ng palengke, may mga taong hindi napapansin. Isa na roon si Mang Lando, ang basurerong araw-araw na humaharap sa tumpok ng dumi at kalawang, pero hindi kailanman nawalan ng pag-asa.
Bago pa sumikat ang araw, gising na siya. Bitbit ang lumang kariton na gawa sa pinagtagpi-tagping bakal, at sako na amoy araw at pawis. Sa bawat hakbang niya sa madilim na kalsada, maririnig mo lang ang kalansing ng lata at ang tahimik niyang dasal:
“Panginoon, kahit kaunting biyaya lang po ngayon.”
Sa isang barong-barong sa gilid ng riles, naghihintay ang asawa niyang si Marites at ang tatlong anak.
Si Marites ay naglalaba sa kapitbahay, kapalit ng bigas o kaunting barya. Ang kanilang hapag, madalas ay may sardinas o kanin na sinabawan para magkasya sa lahat.
Ngunit kahit gano’n, si Mang Lando ay palaging nakangiti.
“Huwag kayong mawawalan ng pag-asa,” sabi niya. “Ang pawis ko, para sa bukas ninyo.”
Ang Araw ng Pangmamaliit
Isang hapon, lumapit si Lando sa kapatid niyang si Tiyo Nestor, umaasang makahiram ng kaunting pera para sa gamot ng bunsong may lagnat.
Pero imbes na tulong, panghihiya ang natanggap niya.
“Wala ka talagang mararating, Lando,” sabi ni Tiyo Nestor, sabay tawa. “Bakit hindi ka na lang tumigil sa kababasura at maghanap ng matinong trabaho?”
Tahimik lang si Lando. Nakayuko, marahang tumango. Pero sa mga mata niya, bakas ang kirot at pagod.
Pag-uwi niya, tahimik lang siyang kumain ng sardinas. Pero sa gabing iyon, imbes na matulog, tumingala siya sa kisame at bumulong:
“Bukas… baka iba na ang sagot Mo, Panginoon.”
Ang Supot sa Basura
Kinabukasan, habang nag-iipon ng mga bote at lumang papel sa tambakan, may nakita siyang itim na supot na tila kakaiba. Mabigat ito at mahigpit ang pagkakatali.
Nang buksan niya, bumungad ang isang lumang kahon — may laman na gintong pulseras, kuwintas, at mga lumang barya na may banyagang letra.
Napaupo si Lando. Hindi siya makapaniwala. Dinala niya ito agad sa junkshop para ipasuri.
“Totoo ‘yan, Mang Lando!” sabi ng may-ari. “Hindi tanso ‘yan, puro ginto!”
Kinabukasan, pinatingnan niya sa alahera sa bayan — at kumpirmado. Halos kalahating milyong piso ang halaga ng laman ng kahon.
Hindi makapaniwala si Lando. Umuwi siya na umiiyak, niyakap si Marites at ang mga anak.
“Hindi ko alam kung paano nangyari, pero siguro ito na ‘yung sagot ng langit,” bulong niya habang pinupunasan ang luha.
Ang Pag-angat
Hindi niya ginastos ang lahat. Pinagplanuhan nila ni Marites ang bawat sentimo.
Bumili sila ng maliit na tindahan, nagpaayos ng bahay, at unti-unting itinaguyod ang isang maliit na negosyo sa junk materials — pero legal, malinis, at may respeto.
At higit sa lahat, bumalik si Lando sa tambakan, hindi na bilang basurero, kundi bilang tagapagbigay ng tulong sa mga kasamahan niyang dati ring naghahanap ng pag-asa sa basura.
“Hindi ko kayo nakakalimutan,” sabi niya sa mga dati niyang katrabaho. “Dito rin ako nagsimula. Dito ko natutunang may kayamanang hindi mo makikita sa mata — kundi sa puso.”
Ang Aral ng Ginto
Isang araw, nagtagpo muli sina Lando at Tiyo Nestor sa palengke. Tahimik lang ang kapatid, tila nahihiya.
Ngumiti lang si Lando at nagsabing:
“Nestor, salamat sa mga salita mo noon. Kung hindi mo ako minamaliit, baka hindi ko pinangarap bumangon.”
Ngayon, si Mang Lando ay may maliit na junk business at isa nang inspirasyon sa mga kababayan.
Tuwing tinatanong siya ng mga tao kung paano siya umasenso, palagi lang niyang sagot:
“Hindi ko hinanap ang ginto. Pero natagpuan ko ito — sa pawis, sa tiwala, at sa pananalig.
Ang tunay na kayamanan, minsan, nakatago sa pinakamabaho at pinakamadilim na parte ng mundo.”
Wakas
Kahirapan man ang pinagmulan, kayamanan pa rin ang patutunguhan ng taong marunong magtiwala sa sarili at sa Diyos.
Dahil tulad ni Mang Lando, kahit sa tambakan ng basura — may ginto ang pusong marunong magsumikap.