Sa gilid ng bayan ng San Lorenzo, nakatayo ang isang lumang bahay na gawa sa kahoy, nakaharap sa bukirin at nilalamon ng katahimikan. Doon nakatira si Lolo Ben, isang matandang mekaniko na matagal nang biyudo. Ang tanging kasama niya ay ang kanyang aso—isang kulay kape at puting askal na pinangalanan niyang Bantik.
Hindi lahi, hindi mamahalin. Isang araw lang, nakita ni Lolo Ben ang maliit na tuta sa kalsada, nanginginig sa ulan, gutom at sugatan. “Tara na, halika, ‘wag kang matakot,” sabi niya noon. Mula roon, hindi na sila nagkahiwalay. Si Bantik ang unang bumabati sa kanya tuwing umaga at ang huling kasama niya bago matulog.
Ang anak ni Lolo Ben, si Rico, ay matagal nang nakatira sa Maynila. Isa siyang negosyanteng abala sa social events at meeting. Sa mga kapitbahay, madalas niyang ipagyabang ang kanyang yaman, ngunit bihira niyang banggitin ang kanyang ama. “Probinsya? Wala kang aasensong makukuha d’yan,” madalas niyang sabihin.
Tuwing tatawag si Lolo Ben, iisang sagot lang ang nakukuha niya:
“’Pa, padadalhan na lang kita ng pera. ‘Wag mo na akong alalahanin.”
Ngunit ang matanda, ang gusto lamang ay marinig ang boses ng kanyang anak.
Hanggang isang araw, isang tawag ang dumating.
“Sir Rico… ang tatay ninyo, inatake sa puso. Wala na po siya.”
Umuwi si Rico, dala ang mamahaling kotse, mamahaling relo, at malamig na puso. Hindi siya umiyak. Para sa kanya, isa lamang itong responsibilidad—ang ayusin ang libing, at pagkatapos, kunin ang mana.
Ngunit may isa siyang hindi inaasahan: si Bantik.
Ang aso ay hindi umaalis sa tabi ng kabaong. Nakatulala lang, minsan ay tahimik, minsan ay marahang umuungol. Nang subukang alisin ng mga tao, tumatahol ito nang malakas, tila sinasabing “’Wag n’yo siyang galawin.”
“Inalis n’yo ‘yan. Nakakahiya sa mga bisita,” mariing utos ni Rico. “Aso lang ‘yan.”
Ngunit sa araw ng libing, sa gitna ng solemne at magarang seremonya, biglang narinig ang isang matinis na tahol. Si Bantik, nakawala mula sa tali, at diretsong tumakbo sa hukay. Tumalon ito sa ibabaw ng kabaong ni Lolo Ben at nagsimulang tumahol at kumalmot.
“AWOOO! GRRRR! AWOOO!”
Lahat ay napatigil. Ang ilan ay natakot, ang iba nama’y nagulat.
“Hoy! Kunin n’yo ang asong ‘yan!” sigaw ni Rico.
Ngunit sa gitna ng kaguluhan, natabig ng isang sepulturero ang kabaong. Tumagilid ito, at bahagyang bumukas ang takip. Sa kislap ng araw, may kumikintab sa loob—isang bagay na tila hindi dapat naroon.
Lumapit si Rico, iritado. Ngunit nang silipin niya, agad nag-iba ang ekspresyon ng kanyang mukha. Nanlaki ang kanyang mga mata, at unti-unting namutla. “Hindi… hindi ito puwede,” bulong niya.
Ang mga kapitbahay ay nag-usisa, hanggang sa may isa ring sumilip—at napasigaw.
“Diyos ko, may ahas!”
Isang kulay gintong pit viper ang nakapulupot sa loob ng kabaong, katabi mismo ng ulo ng yumaong si Lolo Ben. Tahimik itong gumagalaw, parang natutulog, ngunit ang mga mata nito ay nakatuon sa liwanag.
Nataranta ang lahat. Tinawag ang mga awtoridad, at nang maingat nilang alisin ang ahas, natuklasan nila ang dalawang maliit na marka ng kagat sa leeg ng matanda. Hindi atake sa puso. Hindi aksidente. Lason ng ahas.
Dito nagsimula ang imbestigasyon. Paano nakapasok ang isang bihirang uri ng makamandag na ahas sa bahay ng isang matandang nag-iisa?
Lumabas ang sagot sa bank records. Isang linggo bago ang pagkamatay ni Lolo Ben, may malaking halagang inilabas mula sa account ni Rico patungo sa isang kilalang nagbebenta ng exotic pets. At ang doktor na nagdeklara ng “heart attack” ay natuklasang binayaran din niya.
Ang lahat ay lumabas sa imbestigasyon—ang kasakiman, ang pagnanasa sa mana, at ang planong itago ang ebidensya. Sa gabi bago ilibing si Lolo Ben, palihim na binuksan ni Rico ang kabaong at ipinasok doon ang ahas, sa pag-asang maililibing na ang ebidensiya ng kanyang kasalanan.
Ngunit hindi niya alam… may isang saksi.
Isang asong hindi marunong magsinungaling.
Ang walang tigil na tahol ni Bantik ay hindi sigaw ng lungkot, kundi sigaw ng hustisya.
Dahil sa kanyang kilos, nadiskubre ang katotohanan, at sa mismong libingan, inaresto si Rico. Habang pinoposasan siya, tumingin siya kay Bantik—ang asong pinagselosan niya sa pagmamahal ng kanyang ama.
Tahimik lang si Bantik, nakaupo sa tabi ng hukay, nakatingin sa kalangitan. Parang alam niyang tapos na ang laban.
Makalipas ang ilang buwan, inampon siya ng matandang kapitbahay na si Aling Minda. At sa tuwing dadalaw sila sa puntod ni Lolo Ben, si Bantik ay dahan-dahang hihiga sa damuhan, ipipikit ang mga mata, at tatahimik—parang muling naririnig ang tinig ng kanyang amo na nagsasabing,
“Salamat, Bantik. Mabuting bata ka.”
Ang kwento ni Lolo Ben at Bantik ay naging alamat sa San Lorenzo—isang paalala na kahit walang salita, may mga pusong tapat na handang tumahol para sa katotohanan.
At ikaw, kung ang hayop mo ang makakita ng kasamaan… maniniwala ka bang kaya ka rin niyang ipagtanggol, kahit kapalit ang kanyang buhay?