Matapos ang halos dalawang taon ng kumpletong pananahimik, muling nagparamdam ang dating Ombudsman—at hindi basta pahayag lang ang ibinaba niya. Sa isang live interview kagabi, binasag niya ang katahimikan at naglabas ng mga rebelasyong nagpayanig sa publiko.
“Hindi ako uupo at manonood habang sinisira ang sistema,” dire-diretsong sabi niya, sabay tingin nang mariin sa kamera. Ito ang kauna-unahang pagkakataon mula nang siya ay magretiro na nagsalita siya tungkol sa umano’y matagal nang tinatabing mga kaso, pinipigilang dokumento, at ilang opisyal na aniya’y “hindi masaling.”
Ayon sa dating Ombudsman, tatlong matataas na opisyal ang sangkot sa malawakang iregularidad sa isang malaking proyekto ng pamahalaan. Una ay puro pahiwatig lamang, ngunit sa dulo ng panayam ay ibinunyag niya ang mga inisyal—sapat para magliyab ang social media. Ilang minuto lang ang lumipas at nag-trending ang kanyang pangalan kasama ang mga hashtag na #OmbudsmanReturns at #AccountabilityNow.
Isang source mula sa Senado ang nagsabing “hindi ito simpleng kuwento,” at may bigat daw ang mga dokumentong hawak niya. Posible raw itong magbukas ng bagong imbestigasyon sa susunod na linggo. Pero may ilan ding nagdududa. “Bakit ngayon? Bakit hindi noon?” tanong ng isang political analyst sa isang morning show.
Dahil sa kanyang pag-ungkat, nagkaroon ng kakaibang tensyon sa Senado. Ayon sa isang staff, “ramdam mong may mga nag-aalala… may mga gumagalaw na tila may kinatatakutan.”
Hindi man siya nagbigay ng kompletong detalye, malinaw ang kaniyang babala: “May mga proyektong inabuso. Hindi pa ngayon ang panahon para ilahad ang lahat, pero ang mga dokumento—ihahain ko sa tamang ahensya.”
Pagkarinig nito, muling nag-init ang social media. Ang ilan ay naghahayag ng suporta, ang iba nama’y may sariling teorya kung sinu-sino ang nasa likod ng mga inisyal. May mga netizen pang nagsabing, “Kung may katotohanan ito, dapat may managot,” habang ang iba nama’y nagbabala na dapat maging maingat sa mga alegasyon.
Kinagabihan, isang kilalang senador ang agad naglabas ng pahayag na tila tugon sa mga pasabog. “Walang basehan ang mga akusasyon. Kung may hawak siyang ebidensya, ilabas niya,” mariin niyang saad—bagama’t halatang may bakas ng pagkabahala ang kaniyang mukha.
Sunod-sunod ang naging tugon mula sa iba’t ibang sektor:
• Nanawagan ang ilang abogado para sa isang independent investigation.
• Humiling ang mga mamamahayag ng access sa mga dokumentong binabanggit.
• At ang mga mamamayan, hati—ang iba’y nananalig, ang iba’y nagdududa.
Ayon sa kanyang security team, may mga kahina-hinalang sasakyang ilang beses na nagpaikot malapit sa kanyang bahay matapos ang interview. Nang tanungin tungkol dito, kalmado niyang sagot: “Ganyan talaga kapag naglalakad ka kasama ang katotohanan.”
Mas lalong nagkagulo nang lumabas ang isang video sa isang online forum kaninang umaga—umanoy bahagi ng mga ebidensyang nasa kanyang kamay. Hindi pa kumpirmado kung totoo, pero malinaw na may mga boses na kahawig ng ilang matataas na opisyal na nag-uusap tungkol sa “allocation.” Dahil dito, lalo nang sumiklab ang interes ng publiko.
Habang tumatagal, mas umiinit ang usapan. Para sa ilan, ito na raw ang simula ng isang bagong political storm. Para naman sa iba, isa lamang daw itong distraction. Pero isang bagay ang malinaw: muling nabuhay ang isyu ng transparency at pananagutan sa gobyerno.
Sa pagtatapos ng panayam ay iniwan niya ang pangungusap na tumatak sa lahat:
“Hindi ko hinahabol ang kapangyarihan. Ang hinahabol ko ay ang katotohanan.”
Ngayon, nakatutok ang buong bansa.
Ilalabas ba niya ang mga dokumento?
Sino ang tinutukoy niya?
At hanggang saan aabot ang banggaan sa pagitan niya at ng mga makapangyarihan?