Ang kasal ng aking anak na si Marco kay Lara, isang propesyonal mula sa elite family, ay dapat na ang pinakamasayang araw sa aking buhay. Ngunit sa loob ng tatlong buwan bago ang wedding, araw-araw akong kinakabahan. Hindi dahil sa gastos o handaan, kundi dahil sa isang simpleng takot: Ang kahihiyan ng lumang damit.
Ako si Aling Teresa, 58, isang tindera ng gulay. Sa araw na puno ng designer gowns at mamahaling kasuotan, ako ay walang maipakita.
Ang Tela ng Sakripisyo: Ang Berdeng Damit
Sa aking kabataan, may isang damit ako na laging suot sa mahahalagang okasyon: kulay berde, may simpleng burda, at ang tela ay kupas na dahil sa tagal. Ito ang suot ko noong isinilang ko si Marco, at ito rin ang suot ko nang una siyang magtapos ng kolehiyo.
Sa harap ng dilemma, wala akong ibang pagpipilian. Ang berde ang tanging kasuotan na kaya kong isuot. Luma man ito, pero ito lang ang authentic sa akin. Naglakas-loob akong maging totoo—ang maging ina.
Nang pumasok ako sa simbahan, ramdam ko ang mga tingin. Naririnig ko ang mahihinang bulungan: “Sayang, sana nagbihis siya ng mas maayos…” Ang kahihiyan ay parang malamig na belo na bumalot sa akin. Ngunit pinilit kong ngumiti, hindi para sa kanila, kundi para sa anak kong ikakasal.
Ang Sandali ng Pagkilala: Ang Manugang na Nagbago ng Lahat
Habang ako ay naglalakad patungo sa upuan, isang pigura ang lumapit sa akin. Si Lara, ang magiging manugang ko, nakasuot ng goddess-like puting gown. Ang akala ko ay may itutuwid siya sa aking appearance.
Ngunit lumapit siya, may luha sa kanyang mga mata. Hinawakan niya ang aking kamay—ang kamay kong sanay sa lupa at sa pawis ng pagtitinda.
“Ma,” mahina niyang tanong, “’Yan po ba ‘yung damit na suot niyo noong ipinanganak niyo si Marco?”
Natigilan ako. “Paano mo nalaman?”
Ngumiti siya, ang luha ay tuluyang dumaloy. “Kuwento po ni Marco. Sabi niya, kapag gusto niyang maalala kung gaano siya kamahal ng nanay niya, iniisip lang niya kayo—nakasuot ng berdeng damit na ‘yan, hawak-hawak siya habang umiiyak sa sakit pero nakangiti pa rin.”
Ang buong simbahan ay tahimik, tila nakikinig sa confession na ito.
“Ma,” patuloy niya, “ayoko pong may ibang isuot kayo. Kasi ‘yang damit na ‘yan… simbolo ng lahat ng sakripisyong nagpalaki kay Marco. Wala nang mas maganda pa diyan.”
Niyakap niya ako nang mahigpit. Ang yakap na iyon ay hindi lamang pagtanggap, ito ay pagbibigay-dangal sa aking pinanggalingan.
Ang Kulay ng Pag-ibig: Berde
Lumapit si Marco, luhaan, at hinawakan ang kamay ko. “Ma, salamat sa berdeng damit. Kasi tuwing nakikita ko ‘yan, naaalala kong walang kulay na mas maganda pa sa kulay ng pag-ibig mo.”
Sa reception, ang climax ng pagkilala ay dumating. Lumapit si Lara sa microphone.
“Ngayong araw,” aniya, “gusto kong ipagmalaki ang babaeng ito. Hindi siya naka-designer gown, pero siya ang dahilan kung bakit may lalaking minahal ko nang totoo. Kung may dapat akong sundan na halimbawa bilang asawa, iyon ay ang puso ni Nanay Teresa.”
Tumayo ang lahat at pumalakpak. Ako, nakatayo sa gitna, umiiyak.
Ang araw na iyon ay hindi na tungkol sa shame ng luma kong damit. Ito ay tungkol sa dignity ng isang ina.
Ang aral ng buhay ay ito: Hindi nasusukat ang kagandahan sa bago o mahal. Ang totoong ganda ay nasa kwento ng bawat damit, ng bawat tahi na pinuno ng pawis at sakripisyo. Ang pag-ibig ng isang ina ay hindi pula o puti. Ito ay berde—ang kulay ng buhay na patuloy na nagbibigay, kahit siya’y napagod na. Sa araw na iyon, ang aking lumang berdeng damit ay naging pinakamarangyang kasuotan ng pagmamahal sa buong hall.