Ako si Ella, 22 anyos, lumaki sa kahirapan. Ang nanay ko ay may sakit sa baga, at ang kapatid kong lalaki ay hindi makapag-aral dahil sa kakulangan sa pera. Ako naman, isang simpleng dalaga na may pangarap na makaalis sa hirap, kahit pa kapalit nito ay ang kalayaan ko.
Isang gabi, dumating ang balita: may matandang mayaman na naghahanap ng mapapangasawa. Si Don Armando, mataba, malapit na sa 70, at napakayayaman. Halos doble ng edad ko, at halos singlaki ng refrigerator. Ngunit sabi ng lahat, mabait daw siya at may malaking yaman.
— “Anak,” sabi ng nanay ko, humihingal, “baka ito na ang pagkakataon mo. Para hindi na tayo maghirap.”
Dahil sa desperasyon, pumayag ako.
Ang Kasal na Malamig ang Ngiti
Naganap ang kasal sa malaking mansyon sa Tagaytay. Habang suot ko ang mamahaling gown, ramdam ko ang bigat sa dibdib — hindi saya, kundi takot.
Sa altar, nakatayo si Don Armando. Mataba, pawisan, at may mababang boses. Ngumiti siya sa akin, pero hindi ko kayang ngumiti pabalik.
— “Mula ngayon,” sabi niya, “ako na ang bahala sa inyo. Huwag ka nang mag-alala sa pera.”
Tumango lang ako, habang sa puso ko sumisigaw:
— “Ginawa ko ito para sa Nanay at kay Kuya.”
Sa gabi ng kasal, sa halip na halik o halakhak, iyakan ang kaakibat ng ulan sa labas.
Ang Lihim sa Likod ng Mukha
Makalipas ang ilang araw, unti-unti kong nakilala ang “asawa” ko. Tahimik si Don Armando, palaging nakamasid, at tila sinusukat ang bawat kilos ko. Mabait siya, pero may kakaibang aura.
Isang gabi, habang nag-iinuman sa veranda, napansin ko ang kanyang mga kamay — malinis, makinis, at matipuno.
— “Don Armando, ilang taon na po kayo ulit?” tanong ko.
Ngumiti siya. — “Sapat para maintindihan ang tunay na halaga ng tao.”
Nagtaka ako, ngunit hindi na nagtanong. Hanggang sa isang gabi, nakita ko ang hindi inaasahang lihim.
Lumabas ako sa veranda at nakita siya sa hardin. Unti-unting tinatanggal niya ang mukha niya. Sa ilalim ng balat ni Don Armando… nakatayo ang isang binatang gwapo, matipuno, kilala sa negosyo.
— “Diyos ko…” bulong ko.
Nagulat siya, agad lumapit.
— “Ella, huwag kang matakot.”
— “Sino ka?!” sigaw ko, nanginginig.
Dahan-dahan niyang tinanggal ang maskara. — “Ako si Ethan Vergara. Ginamit ko ang anyo ni Don Armando para makilala ka — hindi bilang mayaman, kundi bilang lalaki.”
Ang Pagsubok ng Puso
Hindi makapaniwala si Ella.
— “Bakit mo ginawa ito?”
— “Lahat ng nakilala ko, gusto lang ako dahil sa pera. Kaya nagpasya akong magpanggap bilang matandang mataba, para makita kung may magmamahal pa rin sa akin kahit walang yaman, kahit walang anyo.”
Napaluha ako.
— “At ako pa ang pinili mong subukan?”
— “Oo,” sagot niya, “kasi nakita ko ang tapang at kabutihan mo — at iyon ang tunay na kayamanan mo.”
Tumakbo ako palayo, hindi galit, kundi hiya.
— “Pera lang ang dahilan kung bakit pumayag ako dati. Ngayon, pakiramdam ko… ako ang pinakamaralitang tao sa mundo.”
Ang Tuwid na Landas
Ilang linggo akong nagtago sa maliit na apartment at nagtrabaho. Isang araw, may dumating na envelope. Sa loob, may sulat:
“Ella,
Hindi ko kailangan ng babae na perpekto. Ang gusto ko, marunong magmahal kahit nagkamali. Kung handa ka, babalik ako sa lumang simbahan kung saan tayo unang ikinasal — hindi bilang Don Armando, kundi bilang ako.”
Nang araw ng Linggo, nagpunta ako sa simbahan. Nakatayo si Ethan, simpleng barong, walang maskara, walang yaman. Lumapit siya, umiiyak:
— “Pasensiya na… hindi ko alam paano ko babayaran lahat ng kasinungalingan ko.”
— “Hindi mo kailangang magbayad,” sagot ko, hawak ang kanyang kamay.
— “Ang pagmamahal, hindi sukli ang kailangan — kundi tapang.”
Nagyakapan kami sa harap ng Diyos. Hindi na ito kasal ng kagipitan. Ito na ang kasal ng katotohanan at puso.
Epilogo
Pagkalipas ng isang taon, bumalik kami sa baryo ko. Nagtayo kami ng scholarship fund para sa mga kababaihang tulad ko — pinipilit pumili ng pera dati, pero natutong pumili ng tama sa huli.
At sa bawat batang babae na lumalapit sa akin, lagi kong sinasabi:
— “Hindi mo kailangang magpanggap para mahalin. Ang totoo mong puso, ‘yan ang pinakamagandang anyo mo.”