Isang mainit na hapon nang kumatok si Ronnie sa pintuan ko, pawisin at nanginginig ang boses.
“Ate Liza… please, kailangan po ni Junjun na maoperahan agad. Delikado kung maantala pa,” sabi niya.
Alam kong matagal na nilang hinaharap ang problema ni Junjun, ang anak nilang may sakit sa bituka. Nang lumabas ang bilang, agad kong inilabas ang ipon na nakalaan sana para sa tuition ng anak kong si Mica.
“Siguraduhin mong mapupunta sa ospital ang pera, ha, Ronnie. Hindi ko kayang isipin kung may mangyari sa anak mo,” babala ko.
“Pangako, Ate. Maraming salamat po,” tugon niya, puno ng pasasalamat.
Ngunit makalipas ang tatlong araw, wala pa ring balita. Tinawagan ko si Aira, ang asawa ni Ronnie.
“Uy, kumusta na si Junjun? Naoperahan na ba?”
Sandaling natahimik siya bago sumagot, “Ha? Ano pong operasyon?”
Parang may kumalabog sa dibdib ko. Pumunta ako sa bahay nila at doon ko nakita ang hindi ko inaasahan: si Ronnie, lasing, nakatayo sa harap ng bagong sound system kasama ang ilang kaibigan.
“Ronnie! Ito ba ang pera para sa operasyon ng anak mo?!” sigaw ko, halos hindi makontrol ang galit.
“Te-eka lang… bibilhin ko rin—”
“Bibilhin mo rin? Para sa anak mo ‘yun, Ronnie!”
Tahimik ang lahat sa paligid. Umalis ako, nanginginig ang kamay at dibdib. Ilang linggo ang lumipas, at kahit sa mga pagtitipon ng pamilya, iniiwasan ko na siya.
Ngunit isang gabi, kumatok si Aira sa pinto, umiiyak.
“Ate Liza… lumayas si Ronnie. Naiwan kami ni Junjun,” sabi niya.
Dinala ko silang mag-ina sa bahay ko.
“Dito muna kayo,” wika ko. “Pero ayoko nang marinig ang pangalan ng tatay mo ngayon, Junjun.”
Ngumiti lang ang bata, mahina pero magalang. “Salamat po, Tita Liza.”
Pagkalipas ng dalawang buwan, habang ginagabayan ko si Junjun sa gamutan, biglang lumapit si Ronnie sa ospital—payat, mukhang gutom, bitbit ang isang kahon.
“Ate Liza… alam kong wala akong mukha sa’yo, pero gusto kong magpasalamat,” bulong niya.
“Ginamit ko ang perang pinahiram mo sa bisyo at barkada… Akala ko makakalimot ako sa problema. Pero habang nilulunod ko ang sarili ko, naalala ko si Junjun. Kaya nagtrabaho ako sa construction. Ayan po,” sabi niya. Binuksan niya ang kahon—buong pera at may limang libo pang sobra.
“Gusto kong magsimula muli, Ate. Tulungan mo akong bumawi sa Aira at kay Junjun,” paghingi niya ng tawad.
Tahimik kaming nagtagpo ng tingin. Sa unang pagkakataon, nakita ko hindi ang lasing na bayaw na nag-aksaya ng tiwala ko, kundi ang isang ama na handang bumangon muli.
Tinapik ko ang balikat niya. “Hindi mo kailangan ibalik agad lahat, Ronnie. Ang mahalaga, bumalik ka sa tamang landas. Pero tandaan mo—ang tiwala, hindi basta nabibili.”
Tumango siya, humikbi. “Oo, Ate. Babawi ako, kahit buong buhay ko pa.”
Pag-uwi namin, niyakap siya ni Aira at Junjun. Ang bata, tuwang-tuwa.
“Papa! Sabi ni Tita, uuwi ka raw pag nagbago ka. Totoo nga po!”
Habang pinagmamasdan ko silang magkayakap, napangiti ako. Minsan, may mga taong nasasaktan tayo dahil sinisira nila ang tiwala natin. Ngunit kung ang pagsisisi ay totoo at sineryoso ang pagbabago, minsan, nararapat ding bigyan sila ng isa pang pagkakataon.
Sa gabing iyon, alam ko: hindi lang nagbayad si Ronnie ng utang—binayaran niya ito ng kabutihan.