Sa isang malamig at maulang gabi sa Quezon City, umuugong ang hangin sa pagitan ng mga bitak ng lumang bahay. Sa maliit na kusina, nakaupo si Maria Santos, anim na buwang buntis, pagod at gutom, habang nakatingin sa malamig na mangkok ng instant noodles sa mesa.
Bago siya iwan ng asawa, si Nestor, mariin nitong inihagis ang noodles sa harap niya at malamig na sabi,
“Kumain ka kung gusto mo. Wala nang ibang ulam.”
Walang paliwanag, walang lambing — umalis ito at iniwan siyang nag-iisa.
Hindi palaging ganito si Nestor. Noong una, maayos at maalalahanin siya.
Pero mula nang magbuntis si Maria, bigla itong nagbago. Laging mainitin ang ulo, lagi siyang pinagagalitan, at pinagbawalang lumabas o makipag-usap sa kahit sino.
Dati, accountant si Maria sa Makati — masipag, may pangarap, at malaya. Ngunit sa utos ni Nestor, nag-resign siya.
“Mas mabuti nang dito ka sa bahay. Ako na bahala,” sabi nito noon.
Ngayon, tila bilanggo siya sa bahay ng asawa — isang bahay na puno ng sigawan, lamig, at lihim.
Isang umaga, maagang umalis si Nestor. Habang naglilinis, napansin ni Maria ang isang maliit na susi sa loob ng drawer ng asawa — nakatali sa pulang tali.
Biglang sumagi sa isip niya ang silid sa dulo ng pasilyo, laging nakakandado at pinagbabawalan siyang lapitan. Sabi ni Nestor, iyon daw ay “kwarto ng mga lumang gamit.”
Ngunit ngayon, kumakabog ang puso niya sa kuryosidad.
Tahimik niyang nilakad ang pasilyo at ipinasok ang susi.
Click. Bumukas ang pinto.
Sa loob, naamoy niya ang halumigmig at alikabok. Sa gitna ng silid, may luma at maalikabok na mesa. Sa ibabaw nito — isang itlog na itim na notebook.
Binuksan niya iyon, at napansin ang listahan ng mga pangalan, may mga tala sa gilid:
“Naproseso.”
“Hindi pa nababayaran.”
“Kailangan ng follow-up.”
At sa huling pahina — ang pangalan niya mismo.
“Maria – 6 months – Hindi pa naproseso – ₱25,000.”
Nanlamig ang kanyang katawan.
“Ano’ng ibig sabihin nito?” bulong niya.
Kinabukasan, nagkunwari siyang walang alam.
Ngunit sa mga sumunod na araw, bumalik siya sa silid. Sa ilalim ng sahig na may luwag, nakakita siya ng bakal na kahon.
Nang buksan niya iyon, halos tumigil ang tibok ng puso niya.
May mga litrato ng mga bagong panganak, mga papeles, at isang baril.
Sa ilalim ng mga dokumento, isang kontrata ang nakaipit:
“Pagpapatunay ng Pagbebenta ng Sanggol – Pumapayag si Nestor Cruz na ibigay ang sanggol kapalit ng ₱500,000.”
Lagda: Nestor Cruz.
Paunang bayad: ₱50,000.
Nabitawan ni Maria ang papel.
“Diyos ko… ibebenta niya ang anak namin.”
Nang gabing iyon, hinarap niya si Nestor, nanginginig habang hawak ang maliit na kutsilyo.
“Ano ’tong nakita ko, Nestor? Ibebenta mo ang anak natin?!”
Tumawa ito, malamig.
“Oo. Bakit? Sa wakas makakaalis ako sa kahirapan! Isa lang namang bata ’yan. Magkakaroon pa tayo ulit.”
“Isa kang halimaw!” sigaw ni Maria.
Ngunit bago pa siya makagalaw, biglang bumukas ang pinto — Bang!
Tumilapon si Nestor, duguan.
Sa may pintuan, nakatayo ang isang babaeng naka-itim na amerikana, may hawak na baril.
“Huwag kang matakot, Maria,” aniya. “Hindi mo kailangang patayin siya. Ginawa ko na.”
“Sino ka?” nanginginig na tanong ni Maria.
Lumapit ang babae, inilagay ang malamig na kamay sa balikat niya.
“Ako ang kumuha ng asawa mo. Pero hindi ko kailangan siya… kailangan ko ikaw.”
Ibinato nito ang isang papel sa mesa.
“Pirmahan mo. Pagkapanganak mo, sa akin mapupunta ang bata. Kapalit, ligtas ka.”
Ngunit tumigas ang loob ni Maria.
“Hindi. Hindi ko hahayaang kunin ninuman ang anak ko.”
Tumakbo siya palabas, kahit malakas ang ulan, habang sigaw ng babae ang umalingawngaw sa dilim:
“Hindi ka makakatakas, Maria! Wala kang mapupuntahan sa Maynila!”
Dalawang Araw Pagkatapos
Sa loob ng bus na paalis ng Cubao, nakaupo si Maria sa pinakalikod, yakap ang tiyan.
Sa kanyang bag — ilang barya, pinunit na kontrata, at isang litrato nilang mag-asawa noong masaya pa.
Hindi niya alam kung saan siya pupunta.
Ngunit sa bawat pag-uga ng bus, sumisipa ang sanggol sa kanyang sinapupunan, at sa gitna ng ulan, marahan siyang ngumiti.
“Huwag kang mag-alala, anak. Hindi ka mapupunta sa kanila.”
Sa labas, unti-unting sumisikat ang araw.
At sa unang pagkakataon matapos ang matinding bangungot, muling naramdaman ni Maria na may liwanag pang naghihintay sa dulo ng lahat.