Ako si Phuong, tatlumpu’t tatlong taong gulang, isang guro sa kindergarten. Tahimik at maayos ang buhay ko—hanggang sa isang gabi ng malakas na ulan na tuluyang bumago sa lahat.
Habang naglilinis ako ng sahig sa hagdanan, nadulas ako mula sa ikapitong baitang. Bumagsak ako nang malakas, tumama ang ulo ko sa tiles, at pagmulat ko… puro dilim ang nakapaligid.
Sabi ng doktor, pansamantala akong nabulag dahil sa concussion. “Babalik din ang paningin mo,” sabi niya, “pero baka abutin ng linggo o buwan.”
Habang umiiyak ako sa takot, niyakap ako ng asawa kong si Minh.
“Wala kang dapat ipag-alala,” bulong niya. “Ako ang bahala sa’yo.”
At naniwala ako.
Ilang linggo akong nabuhay sa kadiliman—umaasa sa bawat kilos at kabaitan niya. Siya ang nagluluto, nag-aasikaso sa akin, at nagkukuwento tuwing gabi. Isang halimbawa ng mabuting asawa, ‘ika ko sa sarili ko.
Pero isang gabi, habang ako’y nag-aagaw-tulog, narinig ko ang mga bulungan mula sa sala.
“Hindi pa siya nakakakita,” sabi ni Minh, mahina ang boses. “May ilang linggo pa bago siya gumaling.”
Sumagot ang boses ng babae, malambing ngunit malamig:
“Pagkatapos mo makuha ang gusto mo, iwanan mo na siya. Ayokong manatiling kabit.”
Para akong binuhusan ng yelo. Sa dilim, tuluyan kong naliwanagan—may ibang babae si Minh. At mas masakit, tila may binabalak sila.
Ilang araw ang lumipas, ipinagpatuloy ko ang pagpapanggap na bulag. Nang tanggalin ng nars ang benda sa mata ko, nakita kong may liwanag na… unti-unting bumabalik ang paningin ko. Plano kong sabihin kay Minh mamayang gabi, pero bago pa iyon mangyari, may kakaibang bagay akong napansin.
Nang maisara ang pinto ng silid, may lumitaw na isang maliit na piraso ng papel na nakasiksik sa ilalim ng unan.
Nakasulat doon sa magaspang na sulat-kamay:
“Huwag mong ipaalam kanino man na nakakakita ka na.”
Nanlamig ako. Sino ang nagsulat? At bakit?
Sinunod ko ito. Nagpanggap akong bulag—at sa panahong iyon, nakita ko ang tunay na kulay ng asawa ko.
Umuuwi siyang lasing, may amoy na pabango ng babae, at palaging mainit ang ulo. Tinatawag pa niya akong pabigat. Hanggang sa isang gabi, narinig kong binanggit niya sa telepono:
“Pag nakuha ko ang passbook, hati tayo.”
Doon ko naintindihan. Ang perang pinag-ipunan at minana ko—ang pinagtrabahuan ko ng buong buhay—iyon ang pakay niya.
At ang pagkakahulog ko sa hagdan… baka hindi aksidente.
Naghintay ako ng tamang oras. Isang gabi, habang nag-aayos siya ng bag, nakita kong nilalagay niya ang mga dokumento at alahas namin. Binuksan ko ang recorder ng cellphone ko.
Kinabukasan, nang akala niyang tulog pa ako, tinanong ko:
“Hon, saan ka pupunta nang maaga?”
Napatigil siya. “Nakakakita ka na?”
Ngumiti ako. “Oo. At narinig ko rin lahat.”
Pinatugtog ko ang recording. Namutla siya.
“Ipinadala ko na ‘yan sa abogado ko,” sabi ko. “Paparating na ang mga pulis.”
At bago pa siya makatakbo, dumating nga ang mga awtoridad.
Habang isinasakay siya, nakita kong ang nars sa gilid ng pintuan ay tahimik na nakatingin sa akin—ang parehong kamay na marahil nagsulat ng “Huwag mong ipaalam kanino man na nakakakita ka na.”
Kung hindi dahil sa maliit na papel na iyon, baka patay na ako ngayon.
Pagkatapos ng lahat, nagsimula akong muli sa ibang lungsod. Araw-araw, kapag sumisikat ang araw, pinapaalala nito sa akin ang isang bagay:
Minsan, ang pagbulag-bulagan ay hindi kahinaan—kundi taktika ng isang taong matapang na gustong mabuhay at makaalpas sa kasinungalingan.