Ako si Rey — panganay sa apat na magkakapatid. Lumaki kami sa isang barong-barong na gawa sa pinagtagpi-tagping yero at kahoy, sa gilid ng palayan sa Nueva Ecija. Taong 2009 iyon, panahon pa ng mga de-antenang TV na kailangang balutin ng alambre para lang luminaw ang signal. Pero sa amin, kahit anino ng TV, wala.
Tuwing gabi matapos kaming kumain, nagkukulitan lang kami ng mga kapatid ko — nagtatawanan, nag-aasaran kung sino ang pinakamatangkad o ang unang makakatulog. Pero kapag narinig na namin ang tunog ng mga palabas mula sa bahay ni Mang Enrico, kapitbahay naming may TV, bigla kaming tatayo’t tatakbo palabas.
Doon kami sa may siwang ng bintana nila sisilip, nakatayo sa dilim, pinapanood ang liwanag ng TV na para bang bituin sa gitna ng gabi. Minsan, inaabot pa kami ng dalawang oras sa gano’n — hindi dahil pinapapasok kami, kundi dahil kuntento na kaming manood mula sa labas.
Hanggang sa isang gabi, bago pa namin masilip ang palabas, bigla nilang pinatay ang TV. Minsan naman, sinasarhan nila ang bintana. Wala kaming magawa. Hindi naman namin sila masisisi, pero ang sakit pa ring makita na parang bawal kaming makisaya.
Nakita kong napayuko si bunso. Lumapit siya sa akin at mahina niyang tanong,
“Kuya, bakit nila pinatay?”
Hindi ko nasagot. Pero sa loob-loob ko, nangako ako — balang araw, magkakaroon kami ng sarili naming TV. Hindi na kami kailangang makiusyoso sa iba para maramdaman ang kasiyahan.
Pagdating ko ng high school, nagsimula akong maglako ng pandesal tuwing madaling-araw. Alas-kuwatro pa lang, bitbit ko na ang sisidlan at kumakatok sa bawat bahay. “Pandesal po, mainit-init pa!” Pagkatapos ng klase, nag-aalaga naman ako ng baka — kay Mang Enrico rin, ‘yung kapitbahay naming dating pinagsasarhan kami ng bintana. Pero hindi ako nagtanim ng galit. Sa halip, inisip kong baka iyon ang paraan ng Diyos para unti-unti kaming makaahon.
Lumipas ang ilang taon. Nakaabot ako ng kolehiyo bilang working student. Maraming araw na nilakad ko ang tatlong kilometro pauwi dahil wala akong pamasahe. Pero sa tuwing mapapagod ako, naaalala ko ang mga mukha ng mga kapatid kong nakasilip noon sa bintana — mga matang puno ng pag-asa at pangarap, kahit gutom, kahit kapos.
Hanggang sa natanggap ako bilang factory worker sa Maynila. Hindi man kalakihan ang sahod, sapat iyon para makatulong sa bahay. At sa unang sweldo ko, hindi cellphone o sapatos ang una kong binili — kundi TV.
Pag-uwi ko sa probinsya, bitbit ko ang kahon. Lahat ng kapatid ko, nakahilerang parang sundalo sa tapat ng bahay.
“Kuya, ano ’yan?” tanong ni bunso.
Ngumiti ako. “’Yan ang liwanag na matagal na nating hinihintay.”
Nang maisaksak namin at lumiwanag ang screen, halos hindi sila makapaniwala. Nagtawanan, nagsigawan, parang may pista sa loob ng bahay. Ako naman, tahimik lang sa gilid — pinagmamasdan silang masaya habang tumutulo ang luha ko.
Hindi dahil sa TV lang iyon, kundi dahil natupad ko ang pangakong sinimulan ko sa isang gabi ng dilim, kung kailan kami’y mga batang nakasilip sa bintana ng ibang tao.
Minsan, hindi mo kailangan ng malaking yaman para maramdaman mong matagumpay ka. Sapat na ang matupad ang isang simpleng pangako — ang makitang napangiti mo ang pamilya mong minsang umiyak sa gutom, at ngayon ay tumatawa sa liwanag ng sarili ninyong tahanan.