Ako si Nico, labing-apat na taong gulang at kasalukuyang nasa Grade 9. Simple lang ang buhay namin — walang luho, pero puno ng pagmamahalan. Si Tatay ang haligi at ilaw ng aming tahanan mula nang pumanaw si Nanay tatlong taon na ang nakalipas. Isa siyang mangangalakal ng bote, bakal, at kung ano mang mapapakinabangan.
Tuwing madaling-araw, bago pa sumikat ang araw, maririnig ko na ang kalansing ng mga bote’t lata habang inaayos ni Tatay ang lumang kariton niya. Para sa iba, maingay iyon — pero para sa akin, musika iyon ng pag-asa. Ibig sabihin, may pagkakataon ulit kaming makakain sa hapag.
Isang araw bago magsimula ang klase, tinawag ako ni Tatay. “Sama ka sa palengke, anak. Bibili tayo ng gamit mo at ni Nira,” sabi niya habang pinupunasan ang pawis. Si Nira ang nakababatang kapatid kong Grade 5 pa lang.
Bitbit ni Tatay ang bag na puno ng mga bote at bakal. Pagkatapos naming maibenta sa junk shop, nakuha niya ang maliit na halagang alam kong pinagpaguran niya nang husto. Bumili kami ng tatlong notebook, dalawang lapis, at isang eraser. Nabili rin namin ang isang kilo ng bigas at dalawang lata ng sardinas. Nang matapos ang lahat, may natira pang singkwenta pesos si Tatay.
“’Yan na lang po ang pera natin, Tay?” tanong ko.
Ngumiti siya. “Oo, anak. Pero sapat na ’yan. May pagkain tayo, may gamit kayo. Bukas, kikita ulit tayo.”
Pauwi na kami nang may lumapit na matandang babae — payat, marungis, at halatang gutom na gutom. “Anak, pahingi lang kahit kaunti. Wala pa akong kain mula kahapon,” mahina niyang sabi, nanginginig pa ang kamay.
Tiningnan ko si Tatay. Alam kong iyon na lang ang natitira niyang pera — singkwenta pesos na sana ay pamasahe niya kinabukasan papunta sa tambakan. Pero hindi siya nag-atubili. Dinukot niya ang lumang pitaka, kinuha ang pera, at marahang inilagay sa kamay ng matanda.
“’Nay, pambili niyo po ng pagkain. ’Yan na lang ang meron kami, pero sana makatulong kahit paano,” sabi ni Tatay sabay ngiti.
Parang may kumurot sa puso ko. Hindi ko alam kung matutuwa ako o maiiyak. Bakit niya ibinigay pa ang huling pera niya? Pero sa mukha ni Tatay, bakas ang kapayapaan na hindi mabibili ng kahit anong halaga.
“Tay, paano na po bukas?” tanong ko habang naglalakad kami.
Tinapik niya ang balikat ko. “Anak, may Diyos na laging nagbibigay. Hindi Siya nauubusan. Araw-araw, binibigyan Niya tayo ng lakas, ng pagkakataong mabuhay. ’Yung matanda, baka wala na siyang makain ngayong araw. Pero tayo? May bigas, may sardinas, at may pag-asa. Ang pera, nauubos. Pero ang kabutihan, hindi kailanman.”
Tahimik lang ako buong daan. Pero sa puso ko, may init na hindi ko maipaliwanag. Parang may bagong aral akong natutunan — hindi mula sa eskwela, kundi mula sa isang ama na marunong magtiwala at magmahal.
Kinabukasan, maaga siyang umalis. Nilakad niya ang tatlong kilometro papunta sa tambakan dahil wala na siyang pamasahe. Gabi na siyang umuwi, pagod pero may ngiti pa rin sa labi. “O, anak, may ulam tayo!” sabi niya sabay taas ng isang supot ng tinapay at sardinas.
Hindi ko napigilan ang luha ko. Sa kahirapan, nakita ko kung gaano kayaman ang puso ni Tatay — hindi sa pera, kundi sa kabutihan at pananampalataya.
Ang tunay na yaman ay hindi nasusukat sa laman ng bulsa, kundi sa kabutihang naibabahagi mo sa kapwa. Dahil ang taong marunong magbigay, kahit walang-wala, ay siyang tunay na pinagpala.